Er is verdriet over kinderen die niet meer naar de kerk gaan.
Er is verdriet over het sluiten van een kerk, die eens bomvol zat.
Eigen verdriet beïnvloedt ons waarnemingsvermogen.
Want
voor we het weten ...maken we van secularisatie een onafwendbaar monster.
voor we het weten...idealiseren we het verleden
voor we het weten...zien we de vrijheid van Gods handelen over het hoofd.
Er kleven dus nogal wat nadelen aan om veel 'secularisatieverhalen' in de kerk te vertellen.
Aan het woord is Herman Paul in 'De slag om het hart. Over secularisatie van verlangen' (2017).
Hij is bijzonder hoogleraar secularisatiestudies.
Laten we niet lijdzaam toekijken, zo luidt het devies van Paul.
Hij ziet de mens als een verlangend wezen, net als kerkvader Augustinus.
Onze verlangens sturen ons bewust en onbewust meer dan ons denken, voelen en handelen.
Er is geen éénduidig verlangen in ons hart.
Sterker nog: ons hart is een wirwar van verlangens,
een 'economy of desire' ,
waar verlangens om voorrang strijden.
Daarbij zijn verlangens niet statisch, maar beïnvloedbaar.
Ze worden aangepraat, gevoed of zo je wilt gemanipuleerd door bijvoorbeeld reclame.
Het hart is geen gesloten veilig circuit. Het doet meer denken aan een balustrade, die van alle kanten wind vangt en beïnvloedbaar is.
En daarin schuilt het goede nieuws, aldus Paul.
Aan de slag: leer mensen verlangen naar het goede!
Overwin verlangens met nog sterkere verlangen, zei de 15e eeuwse Melanchton al. Paul gaat bij hem te rade.
Bestrijd verlangens naar rijkdom, bezit, status met sterkere verlangens naar Gods liefde, de diepe vrede en de rust
die alleen God kan geven. Paul roept geloofsgemeenschappen op om zich te oefenen in het voeden van verlangen
naar God en verlangen naar de ervaring van zijn presentie in het hier en nu.
Woord en sacrament, lied en gebed, kerkelijke architectuur, liturgische kalenders,
allemaal helpen ze op hun eigen manier om 'het hart omhoog' te richten, aldus Paul.
Leer mensen zingen, is zijn devies. Laat hen het goede van God 'aanraken' en te binnen zingen.
Niets raakt mensen meer, dan transformatie van verlangen!
'Als je een schip wil bouwen,
moet je werklui niet opdragen hout te verzamelen
of het werk verdelen en/of orders geven.
Leer in plaats daarvan mensen
te verlangen naar de eindeloze zee.'
Deze uitspraak van Antoine de Saint-Exupéry illustreert de kracht van verlangen.
Transformatie van verlangen is wat waarderende gemeenteopbouw bij uitstek doet.
WGO laat mensen goede verhalen vertellen.
'Waar ben je kerk zoals die bedoeld is?' Waar klopt het warme hart van de gemeente?' 'Waar zie je de Geest aan het werk? '. Ja, we kijken even achterom. Maar niet om ons heimwee naar voorbije tijden op te rakelen. We kijken terug om ons verlangen voor de toekomst te voeden. Secularisatieverhalen raken op de achtergrond. We kijken naar momenten waarop we het Koninkrijk van God zien oplichten, soms, even...
WGO laat mensen op basis hiervan dromen, ingebed in de liturgie van de kerk.
Lees daarvoor onze blogs 'Vijf broden en twee vissen' of 'Een toekomstvisoen voor de kerk. Hoe leer je dromen dromen?'
WGO is een oefenplaats in vertrouwen.
De scheidslijn tussen mensen in de kerk en daarbuiten is wellicht minder groot dan we denken, zegt Paul, ook in de kerk. Angst om controle te verliezen over een bestuurlijk proces noemt hij bijvoorbeeld een seculier verlangen. In WGO staat de 'gezamenlijke trektocht' centraal. Verlangen geeft richting. De oefening in vertrouwen op God maakt dat bestuurders de greep op de gemeente los durven laten en stapje voor stapje met elkaar op weg gaan.
Ook leren verlangen en vertrouwen?
WGO vraagt een andere manier van kijken en doen.
In onze leergemeenschap leer je met een team in vijf zaterdagen stap voor stap bouwen aan je eigen geloofsgemeenschap, op basis van verlangen en vertrouwen.
Kom kennismaken!
Wacht niet te lang. Er is nu nog een plekje.
Oktober, 2017. Else Roza
